Գոյականի թիվը
Եկե՛ք կրկնենք.
Շեղումներ կանոնից
- Մի շարք գրաբարյան բառեր հոգնակիի կազմության ժամանակ վերականգնում են ն մասնիկը՝ ստանալով ներ վերջավորությունը։
Դրանք են՝ բեռ, գառ, լեռ, եզ, դուռ, մատ, նուռ, ծունկ, թոռ, կուռ, ծոռ, ձուկ, հարս, մուկ բառերը։
- Կին-կանայք, մարդ-մարդիկ, պարոն-պարոնայք
- Բաղադրյալ գոյականները, որոնց վերջին բաղադրիչը միավանկ արմատ է, երկու ձևով են հոգնակի կազմում: Եթե այդ միավանկ արմատը գոյականի իմաստ ունի (օրինակ՝ դաշտավայր, հեռագիր), ավելանում է –եր վերջավորություն: Իսկ եթե բառավերջի միավանկ արմատը բայարմատ է (օրինակ՝ ժամացույց, վիպագիր), ավելանում է– ներ վերջավորությունը:
- Եթե մեկուկես վանկանի բառի կես վանկը գտնվում է բառասկզբում, ապա ավելանում է ներ։ Օրինակ՝ բը-ժիշկ-ներ։ Իսկ եթե մեկուկես վանկանոց բառի կես վանկը գտնվում է բառավերջում, ապա ավելանում է եր։ Օրինակ՝ կայ-սըր-եր։
Հասարակ գոյականները եզակի թվով գործածելիս կարող են անվանել առանձին առարկաներ և կարող են լինել առարկաների ընդհանուր անուն (օրինակ՝ փիղ ասելով հասկանում ենք և´ մեկ փիղ, և´ փիղ ընդհանրապես):
Գոյականի հոլովումը
Առաջադրանքներ
Գոյականի հոլովումը
- Հարցական դերանվան փոխարեն գրի´ր տրված գոյականները՝ պահանջված ձևով (սեռական-տրական հոլովով):
Ընկեր, եղբայր, մարդ, մարդկություն, խոսք, գործ, վերադարձ:
Հավատալ ո՞ւմ : Հավատալ ինչի՞ն:
Հավատում է ընկերոջը, եղբորը,
Հավատալ մարդկության, խոսքին, վերադարձին գործին
2. Հարցական դերանվան փոխարեն գրի´ր տրված գոյականները՝ պահանջված ձևով (բացառական հոլովով):
Ընկեր, եղբայր, մարդիկ, հանդիպում, զրույց, հարցուփորձ:
Խուսափել ումի՞ց: Խուսափել ինչի՞ց:
Խուսափել ումի՞ց ընկերոջից, եղբորը, մարդկանցից,
Խուսափել ինչի՞ց զրույցից, հարցուփորձ
3. Հարցական դերանվան փոխարեն գրի´ր տրված գոյականները՝ պահանջված ձևով (գործիական հոլովով):
Երեխա, աշակերտներ, ընկերներ, գրականություն, մեքենա, սպորտ:
Տարվել ումո՞վ: Հետաքրքրվել ինչո՞վ:
Տարվել ումո՞վ- աշակերտներով, գրականությունով, մեքենայով,
Հետաքրքրվել ինչո՞վ-երեխայով, ընկերներով, սպորտով
4. Նայի´ր տրված բառերի գործիական հոլովաձևերի կազմությանը և բացատրի´ր: Տրված ձևերն ինչո՞վ են տարբերվում գործիականի այլ ձևերից:
Ուղղական Տրական Գործիական
Բարձրություն բարձրության բարձրությամբ կամ՝ բարձրությունով:
Ուրախություն ուրախության ուրախությամբ կամ՝ ուրախությունով:
Մտերմություն մտերմության մտերմությամբ կամ՝ մտերմությունով:
Երդում — երդման- երդմամբ կամ՝ երդումով:
Արյուն — արյան արյամբ կամ՝ արյունով:
Անուն — անվան անվամբ կամ՝ անունով:
Ուղղական հոլովը որևէ վերջավորություն չունի: Պատասխանում է ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ(ը), ինչե՞ր(ը) հարցերին: Ուղղական հոլովը ունի և՛ անորոշ, և՛ որոշյալ առումներ՝ գիրք-գիրքը:
Տրական հոլովով դրվում են բայական անդամի որոշ լրացումներ: Դրանք կարող են ցույց տալ այն առարկան, որին հանգում է գործողությունը, նպատակ, տեղ, ժամանակ:
Տրական հոլովը պատասխանում է ո՞ւմ, ինչի՞ (ն), ինչերի՞ (ն), ինչի՞ համար, ե՞րբ, որտե՞ղ հարցերին:
Գործիական հոլովով դրվում են բայական անդամի որոշ լրացումներ, որոնք ցույց են տալիս այն առարկան, որով կատարվում է գործողությունը, տեղ, ժամանակ, ձև, ինչպես նաև գոյականական անդամի որոշիչ լրացումներ:
Գործիական հոլովը պատասխանում է ումո՞վ, ինչո՞վ, որտեղո՞վ, ե՞րբ, որքա՞ն ժամանակով, ինչպե՞ս հարցերին: Գործիական հոլովը կազմվում է ով կամ բ վերջավորություններով: Գործիական հոլովը որոշիչ հոդ չի ստանում:
Նախադասության մեջ ուղղական հոլովով դրվում են ենթական, ստորոգյալի մաս կազմող բառը, գոյականական անդամի որոշիչ լրացումը, կոչականը:
5. Երկինք և մարդ բառերի տրված բառաձևերը տեղադրի´ր հոլովման աղյուսակում:
Երկնքում, երկնքից, երկինքը(ը), երկնքով, երկնքի(ն), մարդով, մարդու(ն), մարդ(ը), մարդուց:
Ուղղական-երկինքը(ը), մարդ(ը)
Սեռաան-
տրական-երկԵրկնքում
Բացառական-երկնքի(ն), մարդու(ն),
Գործիական-երկնքով, մարդով
Ներգոյական-երկնքում, մարդուց
6. Ընկեր, սրճարան գոյականները հոլովի´ր:
Ի՞նչ հարցի է պատասխանում հոլովներից յուրաքանչյուրը:
Սրճարան, Սրճարանի, Սրճարանին, Սրճարանում, Սրճարաններում, Սրճարաններից, Սրճարանի
Ուղական-սրճարան, ընկեր
Սեռական-սրճարանի, ընկերոջ
Տրական-ընկերոջը, սրճարանին
Բացառական-ընկերոջից, սրճարանից
Գործիական-ընկերոջով, սրճարանով
Ներգոյականը-ընկերոջ մեչ, սրճարանում
7. Կազմի´ր բառակապակցություններ՝ հարցական դերանունները փոխարինելով գոյականներով:
Վկայել ի՞նչ: Վկայել ինչի՞ մասին: վկայել խոսքը, վկայել խոսքի մասին
Հավատացնել ի՞նչ: Հավատացնել ինչի՞ մասին: հավատացնել նրան, հավատացնել իրա մասին
8. Կազմի´ր բառակապակցություններ՝ հարցական դերանունները փոխարինելով գոյականներով:
Ընկնել ո՞ւր:
ընկներ գետնին
Հանդիպել որտե՞ղ:
Հանդիպել սրճարանում
9. Կազմի´ր բառակապակցություններ` հարցական դերանունները փոխարինելով գոյականներով:
Տիրապետել ինչի՞(ն):
Տիրապետել Անգլերենով:
Տիրել ի՞նչը, (ինչի՞ն):
Տիրել ունեծվածքը
Դավանել ինչի՞ն:
Դավանել հավատքին