Day: 13.04.2023

Ուշադիր դիտեք տեսաֆիլմը, որտեղ ներկայացնում եմ ծաղկի կառուցվածքը, որից հետո կարդա ստորև գրված նյութը։https://www.youtube.com/embed/Crdjlmb1UXs?version=3&rel=1&showsearch=0&showinfo=1&iv_load_policy=1&fs=1&hl=ru&autohide=2&wmode=transparent

Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին:

Բույսը հիմնականում աճում է հողում: Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը` տեսանելի հատվածն է, որր գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատները լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:

Բացի նշվածից՝ բույսերի մի մասը ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը բույսի կառուցվածքի մասերն են: Ծաղկման շրջանում բույսերը շատ շքեղ են, գունեղ, գեղեցիկ ու բուրավետ: Արմատը, ցողունը, տերևը, ծաղիկը, պտուղը, սերմը բույսի օրգաններն են:

Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ: Եթե ուշադիր դիտարկենք բույսի կյանքը, ապա կնկատենք այն, որ բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի ընթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:

Բույսերի մասին շատ հետաքրքիր երևույթներ կարելի է դիտել անտա­ռում կամ մարգագետնում, դպրոցամերձ կամ տնամերձ հողամասում, շրջա­կա կանաչ աշխարհում: Բույսերը պետք է ոչ միայն ճանաչել, այլ նաև՝ պաշտպանել: Բույսերը մարդկանց «կանաչ բարեկամներն» են:

Բույսերի մասին գիտությունը կոչվում է բուսաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր:
   Անտառում, դաշտում, ջերմոցներում:
2. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք:
   Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը տեսանելի հատվածն է, որր գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը:
3. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար:
   Ջուր, լավ խնամք, ստուգել նրան, օդ:
4. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը:
   Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:
5. Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում:
   Բույսերից ստեղծում են դեղեր, Բույսերը օդի համար են մեզ օգնում, նրանք սիրունացնում են աշխարհ:
6. Դիտարկեք շրջապատի որևէ բույս։ Նկարեք այդ բույսը: Ցույց տվեք նրա ստորգետնյա և վերգետնյա հատվածները, նշեք բույսի օրգանները: Թվարկեք այն բույսերը, որոնք ծաղկում են: Նյութը կարող է լինել նաև տեսաֆիլմի տեսքով։

Բույսը կազմված է արմատից, որը նրա ստորգետնյա զանգվածն էր: Իսկ նրա վերգետնա զանգվածն է ցողունը, տերևը ծաղիկը:Ծաղիկը կազմված է բաժակաթ թերթերից, պսակաթերթերից վարսանդից և առէջից:Ծաղիկից ձավարվորվում է պտուղը:
Ծաղկող բույսերից են պտղատու ծառերը՝ ծիրանենի, բալենի, կեռասենի և այլն:Թփերից ծաղկում են վարդը, մասուրը, ակացիան: Իսկ միամիա բույսերց են կակաչը, նարգիզը ձնծաղիկը և այլն:

Прочитай текст и ответь на вопросы.
Черепаха
Странный след на песке — словно проехал игрушечный грузовик. Это след черепахи. Черепаха выползла из норы и пошла щипать свежую травку. Ползёт черепаха дальше. Навстречу ей бежит белый заяц.

Этот зверь не страшен черепахе. Потом встретила черепаха маленького суслика. Но и этот зверь не может испугать черепаху. Но вот над собой услышала черепаха крик орла. Это самый страшный враг черепахи. Черепаха быстро спрятала ноги и голову.
Орёл захватил когтями черепаху, взлетел высоко и понёс её далеко к скале. Вдруг к нему бросился
другой орёл и стал отнимать добычу. Тут орёл разжал цепкие когти, и черепаха упала вниз в густую
траву. Это было спасение.

1. Расскажи, чей след остался на песке. Кто самый страшный враг черепах? Как спаслась черепаха?
   1) След был от черепаши.
   2) Самый страшный враг черепахи это Орёл.
   3) Тут орёл разжал цепкие когти, и черепаха упала вниз в густую
   траву. Это было спасение.

Слова этот (это, эта, эти), тот (та, то, те), такой (такая, такое, такие) — указательные местоимения. Они указывают на предмет, который только что назван или уже известен.

2. Вместо выделенных прилагательных используй указательные местоимения такой, этот или тот.
Образец: Странный след на песке. Такой след сделала черепаха.
Тут росла свежая травка. Она щипала эту травку. Вдруг черепаха увидела этой ящерицу. Но черепаха не испугалась страшную ящерицы. Навстречу ей бежит белый заяц. Тот заяц не страшен черепахе. Потом встретила черепаха маленького суслика. Но тот суслик не страшен ей.

3. Отгадай загадку.
Нет ног, а хожу,
Нет рта, а скажу,
Когда спать,
Когда вставать,
Когда уроки начинать.

Ответ: часы.