Day: 07.11.2022

1. Հաշվի՛ր 25սմ և 10սմ  կողմերով ուղղանկյան պարագիծն ու մակերեսը:
   P=25×2+10×2=70 սմ
   S=25×10=250
2. Ուղղանկյան լայնությունը 84սմ է, իսկ երկարությունը 6 սմ-ով մեծ է լայնությունից։ Գտնել ուղղանկյան պարագիծը և մակերեսը։
   84+6=90
   P=90×2+84×1=348
   S=84×90=7560 սմ քառակուսու:
3. Գտի՛ր քառակուսու մակերեսը և պարագիծը՝ իմանալով, որ նրա կողմի երկարությունը 5 դմ է։
   P=5×4=20 դմ քառակուսու
   S=5×5=25 դմ
4. Քառակուսու պարագիծը 36 է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։
   P=36×4=144 քառակուսու
   S=36×36=2016
5. Քառակուսու 3 կողմերի գումարը 36 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։
   36:3=12 սմ
   12×4=48 սմ քառակուսու
6. Մի  ուղղանկյան լայնությունը 50սմ է, իսկ երկարությունը 60սմ է, իսկ մյուս ուղղանկյան լայնությունը 70սմ է, իսկ երկարությունը 80սմ է։ Որքանո՞վ է մեծ ուղղանկյան մակերեսը մեծ փոքր ուղղանկյան մակերեսից։
   50×2+60×2+70×2+80×2=520
7. Հաշվի՛ր 4դմ, 6դմ  և 7դմ կողմերով եռանկյան պարագիծը։
   P=4+6+7=17 դմ եռանկյան
   S=17x4x6x7=2856 դմ
8. Հաշվի՛ր 5սմ, 4սմ, 6սմ և 7սմ կողմերով քառանկյան պարագիը։
   P=5+6+7=18 սմ քառանկյան պարագիծ:
   S=18x5x6x7=3780 սմ
9. Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 46 է։
   երկարության 20 լայնության 26
   P=26×2+20×2=92
   S=92x26x20=47 840
   
10. Քառակուսու մակերեսը 36 քառակաուսի մետր է։ Գտի՛ր քառակուսու կողմը։
    36:4=6 քառակուսու կողմ:

Հնում Արարատյան դաշտում աճում էին այնպիսի խոտեր, որոնք ծնունդ էին տալիս մի տեսակ միջատների, որդերի։

Հայերը հավաքում էին այդ որդերը, եփում և ստանում մուգ ու պայծառ կարմիր գույնի ներկ, որ կոչվում էր որդան կարմիր կամ Հայկական ներկ։

Շատ երկար դարեր այդ ներկը եղել է Հայաստանի հպարտությունը։ Այն ունեցել է համաշխարհային համբավ։ Հաճախ հեռավոր երկրներում «Հայոց աշխարհի»-ի փոխարեն օգտագործում էին Որդան կարմիրի երկիր արտահայտությունը։ Որդան կարմիրի արտադրությունը եղել է Հայ թագավորների մենաշնորհը։ Քաղաքամայր Արտաշատում կային հատուկ ներկատներ, որոնց կոչում էին արքայական։ Հին Հայաստանից արտահանվող ապրանքների բոլոր ցուցակները սկսվում էին որդան կարմիրով։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչու են 5-րդ դարը անվանում Ոսկեդար։
   Հենց այս դարում տեղի ունեցան հայող պատմության մեջ վիթխարի նշանակություն ունեցող դեպքեր։ Առաջին հերթին ՝ հայոց գրերի գյուտը։
2. Ձեր կարծիքով ՝ ինչո՞ւ է ժողովրդի անհրաժեշտ սեփական գիր ունենալ։
   Որ մենք կարողանանք խոսալ և կարդանք:
3. Շարունակե՛ք հետևյալ միտքը․
   Մեսրոպ Մաշտոցի կատարած գործն անգնահատելի է, քանի որ շատ մեծ է դրա համար անգնահատելի է:

Հավը խոսեց երեք բերան.
—Էյ քնածնե՜ր, ծուղրուղո՜ւ,
Բացվեց կարմիր աղոթարան,
Ժամանակ է զարթելու։

Խավարն անցավ գիշերային,
Հեռու մեզնից ու փարատ,
Աշխարհ լցվեց լուսն ու բարին,
Լուսն ու բարին անարատ։

Գյուղում աղմուկ, գյուղում խնդում,
Օրը պայծառ, բուրավետ,
Ժիր մըշակի երգը հանդում
Զրընգում է գործի հետ։

Առաջադրանքներ

1. Սևացրած արտահայտությունները գրեք ձեր բառերով։
   Աքաղաղը երեք անգամ ծուղրուղու ասաց:
   Գիշերը գնաց:
   Սկսվեց առավոտը:
   Գյուղացիները դաշտում գործ են անում և երգում:
2. Բանաստեղծությունից դուրս գրեք երկվանկանի 5 բառ /վանկերը հաշվեք բառերի ուղիղ ձևերից/։
   Բացվեց, կարմիր, բարի, մըշակ, գիշեր:
3. Փորձեք ձեր բառերով նկարագրել գյուղի լուսաբացը։
   Վատ բայց ուրախ է, ծանր է, երաժշտասեր:
4. Ինչո՞վ է գյուղի լուսաբացը տարբերվում քաղաքի լուսաբացից։
   Որ աքաղաղը չի ծուղրուղու ասում:
5. Օրվա ո՞ր ժամն եք ավելի շատ սիրում, պատճառաբանեք ձեր պատասխանը։
   Ես սիրում երեկոյան ժամը 9 որովհետև այդ ժամին հիմնականում դասերս ավարտած եմ լինում և հանգստանում եմ:
6. Բանաստեղծության մեջ հանդիպող այս բառերի հականիշները գրեք՝ քնած-արթուն, բացվել-փակվել, խավար-լույս, լցնել-դադարկել, բարի-չար, աղմուկ-լուռ, պայծառ-մութ։